Biografie: leven en streven

Na de dood van haar geliefde Gerritsen in 1905, duurde het lang eer Aletta zich weer aan haar idealen kon wijden. De strijd om het vrouwenkiesrecht trok haar uiteindelijk terug in het volle leven. Al in 1883 had zij om het stemrecht gevraagd. Met reden, want zij voldeed aan de wettelijke voorwaarden: ingezetene van Nederland en belasting betalend. Haar aanvraag om een stembriefje werd op grove wijze afgewezen. Bij de volgende Grondwetswijziging in 1887 werden vrouwen van het stemrecht expliciet uitgesloten; de wet sprak nu met nadruk over mannelijke ingezetenen van Nederland. Enkele jaren later (1894) was de oprichting van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht (VVK) een feit. Vergaderingen en congressen volgden, in nationaal en internationaal verband. In 1903 werd Aletta presidente van de VVK om dat vele jaren te blijven. Het grote doel verenigde allen in de Wereldbond van Vrouwenkiesrecht (International Woman Suffrage Alliance), zowel kiesrechtvrouwen uit Amerika, IJsland en China, Engeland als de wat vormelijke vrouwen uit Nederland.

Vaantje kiesrecht

Met Carrie Chapman Catt, de presidente van de Wereldbond, maakte Aletta na het overlijden van haar echtgenoot een wereldreis. Zonder het gemak van vliegtuigen, waren ze aangewezen op treinen en andere trage vormen van vervoer. Gedurende 1911 en 1912 reisden ze verschillende continenten over, om het belang van vrouwenkiesrecht en de waarde van internationaal zusterschap te benadrukken. De steun groeide, en een optimistische blik op de toekomst leek gerechtvaardigd. Toen brak in 1914 de Eerste Wereldoorlog uit.

Vrede, vrijwel iedereen wilde het, maar hoe, en door wie? Met andere vrouwen die zich voor het vrouwenkiesrecht hadden ingezet, besloot Aletta Jacobs zich nu aan de bevordering van wereldvrede te wijden. Het kiesrecht leek daarmee samen te hangen. In december 1912 had ze geschreven: "Ik ben het met Bertha von Suttner eens, alleen door invoering van het vrouwenkiesrecht in alle landen, kan aan de onmenschelijke oorlogen een einde gemaakt worden. Vrouwen medezeggenschap geven in de Parlementen is het eenige geneesmiddel voor deze kwaal..."

De vredesbeweging spreidde zich over de wereld uit en Nederland was erbij. In 1915 werd in Den Haag een groots congres gehouden, waarop vele vooraanstaande vrouwen aanwezig waren, afkomstig uit landen die met elkaar in oorlog waren. Na het congres sprak Aletta Jacobs in Amerika met president Woodrow Wilson. De Women's International League for Peace and Freedom (WILPF) werd opgericht, die nog steeds bestaat. Maar hoe zat het intussen met het vrouwenkiesrecht?